Şəkərli Diabetdən Qaynaqlanan Göz Problemlərindən Necə Qorunmaq Olar?
Şəkərli diabet, uzun müddət yüksək qan şəkəri səviyyələri ilə nəticələndikdə, bir sıra orqanlara və toxumalara zərər verə bilər. Bu orqanlardan biri də gözlərdir. Diabet, xüsusilə müalicə edilmədikdə, görmə problemlərinin yaranmasına səbəb ola bilər. Diabetdən qaynaqlanan göz problemləri, qlükoza metabolizmasının pozulması nəticəsində yaranır və bu, şəbəkə qişasının zədələnməsinə, görmə qabiliyyətinin itirilməsinə və digər ciddi göz xəstəliklərinə yol aça bilər. Bu yazıda şəkərli diabetdən qaynaqlanan göz problemlərindən necə qorunmaq və bu problemlərin qarşısını almaq üçün hansı tədbirləri görmək lazım olduğu müzakirə ediləcəkdir.
Diabet və Göz Sağlamlığı: Yaranan Problem Nədir?
Şəkərli diabetin gözlərə təsiri, əsasən qan damarlarının zədələnməsi ilə əlaqədardır. Uzun müddət yüksək qan şəkəri səviyyələri, gözün şəbəkə qişasında (retina) kiçik damarların zədələnməsinə və bu damarların divarlarının incəlməsinə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət, diabetik retinopatiya kimi tanınan bir göz xəstəliyinə yol açar. Diabetik retinopatiya, gözlərdə qanaxmalara və şəbəkə qişasında yeni damarların yaranmasına səbəb ola bilər, nəticədə görmə itkisi baş verə bilər.
Bundan başqa, şəkərli diabet gözün lensini də təsir edə bilər. Diabet, lensin üzərindəki maye balansını pozaraq, gözün bulanıq görməsinə (katarakt) səbəb ola bilər. Ayrıca, diabetli xəstələrdə göz təzyiqinin artması və nəticədə qlaukoma inkişafı riski də daha yüksəkdir.
Göz Problemlərinin Qarşısını Almaq Üçün Nə Etməliyik?
1. Qan Şəkərinin Nəzarət Altında Saxlanması
Şəkərli diabetdən qaynaqlanan göz problemlərinin qarşısını almağın ən təsirli yolu, qan şəkərinin sabit və normal səviyyələrdə saxlanmasıdır. Yüksək qan şəkəri, göz damarlarına və digər orqanlara zərər verə bilər. Diabet xəstələri qan şəkərini müntəzəm olaraq ölçməli və həkimin təyin etdiyi dərmanları düzgün şəkildə qəbul etməlidirlər. Həmçinin, sağlam qidalanma, düzgün pəhriz və fiziki aktivlik, qan şəkərinin tənzimlənməsində mühüm rol oynayır.
2. Mütəmadi Göz Müayinələri
Şəkərli diabet xəstələri, göz sağlamlıqlarını qorumaq üçün mütəmadi olaraq oftalmologiya müayinələrindən keçməlidirlər. Diabetin təsiri altındakı gözlərdə hər hansı bir dəyişiklik, erkən mərhələlərdə aşkar edilsə, müalicə daha effektiv ola bilər. Diabetik retinopatiyanın ilkin mərhələlərində hər hansı bir əlamət olmaya bilər, buna görə də müntəzəm göz müayinələri vacibdir. Oftalmoloq, retina sağlamlığını qiymətləndirmək üçün xüsusi testlər və müayinələr aparacaq.
3. Siqaret Çəkməmək
Siqaret çəkmək, şəkərli diabetin gözlərə təsirini daha da ağırlaşdıra bilər. Siqaret, qan damarlarını daraldaraq, gözlərin qidalanma tədarükünü məhdudlaşdıra və retinanın zədələnməsinə səbəb ola bilər. Həmçinin, siqaret çəkən diabet xəstələrində, katarakt və qlaukoma kimi göz xəstəliklərinin inkişaf riski artır. Siqareti buraxmaq, göz sağlamlığını qorumaq və diabetin gözlərə təsirini azaltmaq üçün vacib bir addımdır.
4. Yüksək Qan Təsiri ilə Mübarizə Aparmaq
Yüksək qan təzyiqi, diabetik retinopatiyanın inkişafında mühüm rol oynayır. Qan təzyiqinin yüksək olması, göz damarlarının zədələnməsinə və nəticədə görmə itkisinə səbəb ola bilər. Diabet xəstələri, xüsusilə yüksək qan təzyiqindən əziyyət çəkirlərsə, müntəzəm olaraq qan təzyiqini izləməli və həkim tərəfindən təyin olunan dərmanları qəbul etməlidirlər. Yüksək qan təzyiqinin idarə edilməsi, göz sağlamlığını qorumaq üçün əsasdır.
5. Gözlərə Yaxşı Qidalanma Təmin Edilməsi
Göz sağlamlığını dəstəkləyən bir pəhriz, şəkərli diabetin gözlərə təsirini azaltmağa kömək edə bilər. A vitamini, C vitamini, E vitamini və omeqa-3 yağ turşuları kimi maddələr, göz sağlamlığını qorumaq və retinanın sağlamlığını dəstəkləmək üçün vacibdir. Şəkərli diabeti olan şəxslər, tərəvəzlər, meyvələr, qoz-fındıq, yağsız ət və balıq kimi qidalarla zəngin bir pəhriz saxlamalıdırlar. Həmçinin, şəkərli diabet xəstələri şəkərli qidalardan və təbii olmayan yağlardan çəkinməli, bu, qan şəkərinin səviyyələrini tənzimləməyə kömək edəcəkdir.
6. Diabetik Retinopatiya və Qlaukomanın Erkən Aşkarlanması
Diabet xəstələri, görmə qabiliyyətindəki hər hansı bir dəyişiklik və ya bulanıq görmə kimi əlamətləri dərhal həkimə bildirməlidirlər. Diabetik retinopatiya və qlaukoma, erkən mərhələlərində heç bir əlamət verməyə bilər, buna görə də müntəzəm göz müayinələri çox önəmlidir. Əgər diabetik retinopatiya aşkar edilərsə, müalicə başlanarsa, görmə itkisi riski azalır. Qlaukomanın erkən aşkar edilməsi də gözün təzyiqinin idarə edilməsində mühüm rol oynayır.
Nəticə
Şəkərli diabetdən qaynaqlanan göz problemlərini önləmək və göz sağlamlığını qorumaq, diabetin düzgün idarə edilməsi ilə sıx bağlıdır. Qan şəkərinin nəzarət altına alınması, müntəzəm göz müayinələri, sağlam həyat tərzi, siqaretdən çəkinmək, qan təzyiqini idarə etmək və düzgün qidalanma, diabetin gözlərə təsirini azaltmağa kömək edir. Diabetli şəxslər, göz sağlamlığını qorumaq üçün həkimlərlə sıx əməkdaşlıq etməli və hər hansı bir göz problemi ilə qarşılaşdıqları zaman dərhal müalicəyə başlamalıdırlar. Bu yanaşmalarla şəkərli diabetin gözlərə təsirini minimuma endirmək və görmə itkisini qarşısını almaq mümkündür.