Şəkərli Diabetli Xəstələrdə Cinsi Zəifliyin Səbəbləri
Şəkərli diabet, orqanizmin düzgün şəkildə insulini istehsal edə bilməməsi və ya insulinin bədəndəki hüceyrələr tərəfindən lazımi şəkildə istifadə edilməməsi nəticəsində meydana gələn bir xroniki xəstəlikdir. Bu xəstəlik, müxtəlif orqan və sistemlərdə bir sıra komplikasiyalara səbəb ola bilər. Cinsi zəiflik, şəkərli diabetin daha az danışılan, lakin ciddi təsirlərindən biridir. Diabetli xəstələrdə cinsi zəifliyin artan yayılmasının bir çox bioloji və fizioloji səbəbləri vardır. Bu yazıda, şəkərli diabetli xəstələrdə cinsi zəifliyin yaranma səbəbləri, bu vəziyyətin arxasında duran mexanizmlər və müalicə üsulları araşdırılacaq.
1. Yüksək Qan Şəkəri və Sinir Zədələnməsi
Şəkərli diabetin ən ciddi və yayılmış komplikasiyalarından biri, neyropatiya adlanan sinir zədələnməsidir. Yüksək qan şəkəri səviyyələri, zamanla sinirləri zədələyərək, onların funksiyalarını pozur. Cinsi orqanların normal işləməsi üçün sinir hüceyrələrinin düzgün işləməsi çox önəmlidir. Diabetli xəstələrdə, xüsusilə uzun müddət davam edən yüksək qan şəkəri səviyyələri sinir zədələnmələrinə səbəb ola bilər. Bu, cinsi funksiyaların pozulmasına, erektil disfunksiya (kişilərdə) və azalmış cinsi həvəsə (həm kişilər, həm də qadınlar) yol aça bilər. Diabetik nevropatiya, genital bölgəyə gələn sinir impulslarını zəiflədir və bu, cinsi reaksiyaların azalmasına səbəb olur.
2. Endokrin Sistemində Dəyişikliklər
Şəkərli diabet, bədənin hormonlar sistemini də mənfi təsir edir. Diabet, xüsusən insulinin düzgün istifadə edilməməsi, hormon səviyyələrinin balansını pozur. Hormonlar, xüsusən testosteron (kişilərdə) və estrogen (qadınlarda) cinsi funksiyaların tənzimlənməsində mühüm rol oynayır. Şəkərli diabeti olan kişilər və qadınlarda, insulin müqaviməti və hormonal dəyişikliklər nəticəsində cinsi həvəsin azalması və cinsi funksiyaların pozulması müşahidə oluna bilər. Testosteronun azalmış səviyyəsi kişilərdə erektil disfunksiya və cinsi istək azlığı ilə əlaqəli ola bilər, qadınlarda isə estrogen səviyyəsinin dəyişməsi cinsi münasibətlərə olan marağın azalmasına və vaginada quruluğa səbəb ola bilər.
3. İskemiya və Damar Problemləri
Şəkərli diabet, qan damarlarının sağlamlığını da zədələyir. Diabetli xəstələrdə, xüsusilə yüksək qan şəkəri səbəbindən arteriyaların divarlarında yağ və digər maddələrin birikməsi, damarların daralmasına və qan dövranının pozulmasına səbəb olur. Cinsi funksiyalar, normal qan dövranı ilə sıx bağlıdır. Kişilərdə, damarların daralması və qan axınının azalması erektil disfunksiyaya səbəb ola bilər. Qadınlarda isə qan dövranının pozulması, vaginal qan dövranını zədələyərək, cinsi əlaqə zamanı ağrıya və həssaslıqda azalmaya yol aça bilər. Diabetin səbəb olduğu damar zədələnmələri, cinsi orqanlara kifayət qədər qan axışını təmin etmədiyi üçün cinsi fəaliyyətin pozulmasına səbəb olur.
4. Psixoloji Faktorlar
Diabet, yalnız fiziki sağlamlığı deyil, həm də psixoloji vəziyyəti təsir edir. Şəkərli diabetli xəstələrdə, xəstəliyin yaratdığı stres, depressiya və narahatlıq səviyyələri artan bir problemdir. Diabetin cinsi funksiyalar üzərindəki təsiri, həm də xəstələrin psixoloji vəziyyətindən asılıdır. Diabetli insanların çoxu, cinsi zəiflik və digər diabetlə əlaqəli komplikasiyalar barədə qorxu və narahatlıq hissi keçirirlər. Bu, cinsi həvəsin azalmasına və ya cinsi fəaliyyətdən qaçmağa səbəb ola bilər. Həmçinin, uzun müddət davam edən diabetli xəstələrdə, xəstəliyə qarşı duyulan güvən əskikliyi və cinsi həyatın məhdudlaşdırılması hissi də psixoloji təsirlər yaradır.
5. Diabetin Müalicəsi və Dərmanların Təsiri
Şəkərli diabetin müalicəsi zamanı istifadə olunan bəzi dərmanlar da cinsi funksiyalar üzərində mənfi təsir göstərə bilər. Məsələn, insulin və ya bəzi oral dərmanlar, qan şəkərinin səviyyəsini tənzimləyərkən, eyni zamanda cinsi həvəsin azalmasına və erektil disfunksiyaya səbəb ola bilər. Bəzi dərmanlar, xüsusən beta-blokerlər və antidepressantlar, cinsi istəyin azalmasına və erektil funksiyanın pozulmasına təsir edə bilər. Bu dərmanlar, cinsi funksiyaların tənzimlənməsindəki problemlərə səbəb olan digər faktorlar ilə birləşə bilər. Buna görə də, diabetli xəstələr müalicə prosesində dərmanların yan təsirləri haqqında həkimləri ilə müzakirə etməlidir.
Nəticə
Şəkərli diabetli xəstələrdə cinsi zəiflik, bir neçə fərqli faktordan qaynaqlanır. Sinir zədələnməsi, damar problemi, hormonal dəyişikliklər, psixoloji amillər və dərmanların təsiri, cinsi funksiyaların pozulmasında başlıca səbəblərdir. Diabetli xəstələrdə cinsi sağlamlıq problemlərinin müalicəsi, diabetin idarə edilməsi ilə sıx əlaqəlidir. Qan şəkərinin səviyyəsini sabit saxlamaq, düzgün qidalanma, fiziki fəaliyyət və stressin idarə edilməsi, cinsi funksiyaların yaxşılaşdırılmasına kömək edə bilər. Bununla yanaşı, xəstələr mütləq həkimləri ilə məsləhətləşərək müalicə və dərmanlar haqqında məlumat almalıdırlar. Diabetli xəstələrdə cinsi zəiflik məsələsi, hərtərəfli yanaşma və mütəxəssis nəzarəti tələb edən bir məsələdir.